Banery
Dane kontaktowe
Biebrzański Park Narodowy
Osowiec-Twierdza 8
19-110 Goniądz
tel. +48 85 738 30 49
fax +48 85 738 30 21
pokój nr 26
e-mail: Adam.Bernatowicz@biebrza.org.pl
Intranet
PLANOWANE DZIAŁANIA
W ramach projektu zostaną zrealizowane następujące działania:
-
Wykup gruntów związanych z budową i eksploatacją urządzeń technicznych oraz zabiegami ochronnymi – umożliwi długoterminowe zarządzanie obszarem zgodnie z potrzebami ochrony przyrody;
-
Wykonanie dokumentacji dla działań technicznych zaplanowanych na Kanale Kapickim oraz dotyczących infrastruktury turystycznej – dokumentacja pozwoli na wdrożenie działań bezpośrednich ograniczających negatywne oddziaływanie kanału oraz skutków wzrostu ruchu turystycznego;
-
Przebudowa węzła urządzeń wodnych Modzelówka i modernizacja jazu – umożliwi przywrócenie przepływu w „Martwym Ełku” oraz zwiększenie uwilgotnienia terenów położonych w sąsiedztwie koryta;
-
Udrożnienie koryta rzeki Ełk – jest niezbędne, aby przywrócić przepływ w „Martwym Ełku”;
-
Budowa mostu na rzece Ełk w rejonie uroczyska Dębiec – zapewni komunikację terenów po obu brzegach zrenaturyzowanej rzeki, np. przejazd maszyn rolniczych;
-
Remont zastawki, wykonanie przetamowań i uzupełnienie korony grobli na Kanale Kapickim – zmniejszy odpływ wód i podniesie poziom wód gruntowych w cennym, leśnym ekosystemie bagiennym;
-
Budowa małej infrastruktury turystycznej – odpowiednia lokalizacja infrastruktury ograniczy negatywne oddziaływanie ruchu turystycznego na stan siedlisk i gatunków fauny i flory;
-
Utrzymanie ekosystemów nieleśnych – zapewni odtworzenie właściwych warunków dla funkcjonowania zbiorowisk oraz gatunków roślin i zwierząt uzależnionych od istnienia ekosystemów otwartych;
-
Monitoring hydrologiczny – pomiary stanów wód podziemnych i powierzchniowych oraz pomiary natężenia przepływu posłużą udokumentowaniu zachodzących procesów oraz ocenę skutków podejmowanych działań hydrotechnicznych;
-
Monitoring fizykochemiczny i hydrobiologiczny wód – pozwoli określić wpływ odziaływania inwestycji na elementy fizykochemiczne i biologiczne jakości wód;
-
Monitoring przyrodniczy – dostarczy informacji nt. wpływu podejmowanych działań ochronnych na monitorowane ptaki i siedliska przyrodnicze;
-
Warsztaty „Polubić bobra” oraz „Ochrona bioróżnorodności na obszarach rolniczych” – podniosą wiedzę z zakresu ochrony przyrody wśród dzieci i dorosłych;
-
Spotkania ze społecznością lokalną – rozpowszechnią informacje o projekcie, jego założeniach oraz podejmowanych działaniach. Wpłyną na pozytywny odbiór lokalnej społeczności wobec działań zaplanowanych w projekcie.
ZREALIZOWANE DZIAŁANIA
Główne działania wykonane w projekcie:
Wykup gruntów
W ramach projektu wykupiono dotychczas 550 ha gruntów, głównie z rąk prywatnych (lokalnych rolników). Prawo własności umożliwi inwestycję przebudowy węzła wodnego Modzelówka oraz wprowadzenie wód do udrożnionego, dotąd nieczynnego koryta rzeki Ełk. Zakupione grunty stanowią siedliska ptaków wodno-błotnych. Dla poprawy stanu tych siedlisk przeprowadzono działania ochronne, polegające na odkrzaczaniu i koszeniu.
Modernizacja jazu
W maju 2019 r. zakończono remont jazu na węźle wodnym Modzelówka, w ramach umowy na „Remont jazu zlokalizowanego w km 0+030 rzeki Ełk z uzupełnieniem o urządzenia umożliwiające przemieszczanie sprzętu pływającego”.
Remont jazu obejmował następujące elementy budowli: konstrukcje żelbetowe jazu (płytę mostową, przyczółki od strony wody, filary oraz kładkę służbową), konstrukcje stalowe i wyposażenia technologicznego jazu (zasuwy, prowadnice, obudowy napędów i konstrukcji wspornych napędów, barier, drabin itp.) oraz wymianę całej automatyki urządzeń i kabli elektrycznych do sterowania mechanizmami, wymiana szafki sterowniczej. Prace polegały na skuciu powierzchni betonowych w miejscach jej uszkodzeń, usunięciu korozji zbrojenia, oczyszczeniu odsłoniętych powierzchni betonu oraz zbrojenia i wypełnieniu ubytków zestawami naprawczymi stosowanymi w konstrukcjach hydrotechnicznych. Elementy stalowe zostały oczyszczone z rdzy i zabezpieczone antykorozyjnie przez malowanie. Jezdnia mostu została naprawiona przez wylanie masy asfaltowej.
Budowle hydrotechniczne na Kanale Kapickim
W grudniu 2018 r. podpisano protokół odbioru zamówienia na „Remont zastawek i wykonanie przetamowań na Kanale Kapickim oraz uzupełnienie korony grobli wzdłuż Kanału Kapickiego w ramach projektu LIFE13 NAT/PL/000050”.
Pracom remontowym podlegały istniejące zastawki piętrzące wodę w km 5+510 oraz km 6+709 Kanału Kapickiego. Wszystkie elementy konstrukcyjne oprócz połączeń i prowadnic zamknięć to elementy drewniane. Natomiast ścianka szczelna powyżej gruntu została zabezpieczona przed gryzoniami blachą nierdzewną. Ponadto wykonano urządzenia wodne w postaci pięciu stałych progów piętrzących w km 5+285, 5+390, 7+260, 7+740, 8+520. Progi te mają funkcję piętrzenia wód przy ich niskim stanie. Progi wykonane zostały ze ścianek szczelnych z PCV wzmocnionych oczepem z desek oraz narzutem kamiennym. Dodatkowo, jako zabezpieczenie przed gryzoniami, elementy drewniane zostały obłożone blachą nierdzewną. Dno 2 metry poniżej i powyżej progów zostało umocnione narzutem kamiennym w płotkach faszynowych, a umocnienia zakończono palisadą z kołków. Ostatnim elementem prac był remont grobli polegający na punktowym wypełnieniu i zagęszczeniu ubytków w nasypie na odcinkach istniejących uszkodzeń.
Utrzymanie ekosystemów nieleśnych
Oprócz działań technicznych w projekcie zaplanowano zabiegi ochronne. Do końca IV kwartału 2018 r. zostały zakończone prace w ramach podpisanych umów na realizację zabiegów ochronnych na wykupionych działkach. Zabieg odkrzaczania wykonano na 85,01 ha oraz zabieg koszenia ręcznego na 154,54 ha. Celem zabiegów jest ograniczenie sukcesji wtórnej czyli zapobieganie zarastaniu terenów otwartych oraz ochronna bagiennych łąk, które są miejscem występowania cennych gatunków ptaków m.in. wodniczki, dubelta, derkacza i orlika grubodziobego.
Budowa infrastruktury turystycznej na uroczysku Dębiec
W pierwszych dniach marca 2017 zakończono budowę małej infrastruktury turystycznej na uroczysku Dębiec, położonym nad rzeką Ełk. W ramach tego zadania powstała wieża widokowa oraz dwie kładki turystyczne: jedna o długości 30 metrów, druga o długości 110 metrów. Z wieży widokowej rozciąga się przepiękna panorama na okolicę. Kładki turystyczne poprowadzone zostały w taki sposób, aby umożliwić podziwianie przyrody przy samej rzece Ełk i jej starorzeczach.
Rozbudowa infrastruktury turystycznej na obszarze objętym projektem pozytywnie wpłynie na rozwój gałęzi branży turystycznej i zdecydowanie podniesie jakość oferty dla osób chcących obserwować przyrodę w naturalnych i bezpiecznych warunkach.
Monitoring hydrologiczny, fizykochemiczny i hydrobiologiczny wód oraz przyrodniczy projektu
Najbardziej kluczowym przedmiotem monitoringu jest kontrola i ocena poziomu wód powierzchniowych i podziemnych. W ramach zadania zakupiono i zainstalowano 24 szt. automatycznych rejestratorów poziomów wód powierzchniowych (4 szt.) i podziemnych (20 szt.) oraz 1 automatyczny rejestrator ciśnienia atmosferycznego. W ramach zadania wykonywane są pomiary natężenia przepływu w 9 przekrojach rzek, które umożliwią określenie wielkości zasobów wodnych na badanym obszarze.
W celu ustalenia jakości wód powierzchniowych na obszarze objętym projektem oraz monitoringu efektów działań renaturyzacyjnych na jakość wód powierzchniowych zaplanowano monitoring elementów fizykochemicznych i biologicznych wód. Monitoring jest prowadzony w 14 punktach pomiarowo-kontrolnych, znajdujących się na następujących ciekach: rzece Ełk, Jegrzni, Biebrzy, Kanale Kapickim, Kanale Woźnawiejskim, Kanale Rudzkim i Kanale Kuwaskim. W ramach badania elementów fizykochemicznych są badane następujące wskaźniki: temperatura wody, zawiesina ogólna, tlen rozpuszczony, BZT5, ChZT-Mn, ogólny węgiel organiczny, przewodność, substancje rozpuszczone, siarczany, chlorki, wapń, magnez, twardość ogólna, odczyn pH, zasadowość ogólna, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. Natomiast pod względem hydrobiologii wód badane są następujące wskaźniki: fitoplankton, makrolity, fitobentos oraz makrobezkręgowce bentosowe.
W ramach projektu prowadzimy monitoring siedlisk przyrodniczych Natura 2000 występujących na obszarze projektu: 3150 starorzecza i naturalne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, 2330 wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi, 6120 ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe, 6210 murawy kserotermiczne, 6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) oraz 9170 grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny.
Monitoringiem objęto również następujące gatunki oraz zespoły ptaków: dubelt, derkacz, wodniczka, cietrzew, kszyk, ptaki siewkowe, zespół ptaków lęgowych (wszystkie gatunki).
Za pomocą prowadzonego monitoringu zostaną udokumentowane procesy zachodzące w obrębie obszaru projektu. Umożliwi to dokonanie oceny skutków podejmowanych działań ochronnych w zakresie zmian poziomów wód oraz właściwej interpretacji wyników monitoringu przyrodniczego.
Warsztaty „Polubić bobra” i „Ochrona bioróżnorodności na obszarach rolniczych”
W ramach zadania przygotowano szkolenia warsztatowe pod tytułem „Polubić bobra” dla dzieci i młodzieży szkolnej zamieszkującej miejscowości związane z działaniami projektu. Przeprowadzono 5 spotkań dla uczniów szkół podstawowych w: Jaświłach, Goniądzu, Wierzbowie, Rudzie oraz Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku, na których frekwencja wyniosła 147 osób. Głównym celem spotkań było przekazanie wiedzy na temat naturalnego środowiska życia bobrów, jak zmiany w ekosystemie wpływają na ich populację i migrację oraz jak bobry wpływają na otoczenie.
Kolejnym zadaniem było przeprowadzenie spotkań informacyjno-szkolących z lokalną społecznością pod tytułem „Ochrona bioróżnorodności na obszarach rolniczych”. Ich głównym zadaniem było zapoznanie rolników z metodami gospodarowania rolnego z poszanowaniem potrzeb ochrony przyrody. Ponadto poinformowano o obecnym wpływie zmian klimatycznych na uprawy rolne, postępującej degradacji terenów szczególnie cennych przyrodniczo oraz na zanikanie wielu gatunków ptaków. W trakcie takich spotkań rozdawano foldery informacyjne dotyczące programów rolnośrodowiskowych oraz programów PROW, a także ulotki o tematyce ochrony bioróżnorodności na obszarach rolniczych. Zrealizowano łącznie 8 warsztatów dla 124 osób.
Spotkania z lokalną społecznością
Zorganizowano 24 spotkania informacyjne w miejscowościach związanych z realizacją projektu, głównie poprzez fakt posiadania gruntów na obszaru projektu. Spotkania dotyczyły przekazania informacji lokalnym mieszkańcom na temat celów i działań projektu, a także udzielano odpowiedzi na pytania i wątpliwości uczestników. Łączna frekwencja na zorganizowanych dotąd spotkaniach wyniosła 480 osób.
- autor: Joanna Zawadzka, data: 2019-10-29